Split payment – mechanizm płatności podzielonej
Od 1 lipca 2018 r. w Polsce będzie można skorzystać z modelu podzielonej płatności (split payment) wprowadzonego ustawą z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
Na czym to polega?
Mechanizm split payment będzie dotyczył wyłącznie rozliczeń między przedsiębiorcami. Od 1 lipca 2018 r. nabywca towarów i usług będzie mógł wybrać, w jaki sposób chce uregulować należność za fakturę VAT. Do wyboru będą dwie możliwości: przekazanie całości należności (kwoty brutto) bezpośrednio na rachunek sprzedawcy – tak jak dotychczas, lub skorzystanie z mechanizmu split payment, czyli przekazanie kwoty netto na tradycyjny rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, a kwoty VAT na specjalny rachunek VAT tego samego sprzedawcy.
Jeżeli nabywca zdecyduje się na skorzystanie z mechanizmu split payment, to zadysponowane przez niego w dyspozycji przelewu kwoty netto i VAT zostaną automatycznie rozdzielone przez system bankowy na kwotę netto, która zostanie przekazana bezpośrednio na rachunek rozliczeniowy sprzedającego, i kwotę VAT, która trafi na specjalny rachunek VAT prowadzony dla tego samego sprzedającego.
Środki zgromadzone na rachunku VAT nadal pozostaną własnością sprzedającego, ale będzie miał on ograniczone możliwości korzystania z nich. W praktyce środki z rachunku VAT będzie można wykorzystać jedynie na zapłatę zobowiązania VAT do urzędu skarbowego lub zapłatę VAT swoim dostawcom na ich rachunki VAT. Sprzedający będzie mógł także wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego o uwolnienie środków z rachunku VAT na rachunek podstawowy.
Zalety i wady
Split payment jest mechanizmem mającym na celu zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu podatku od towarów i usług, jak również zapobieganie unikaniu płacenia podatku VAT. Jeżeli bowiem sprzedający otrzyma płatności w mechanizmie podzielonej płatności, nie będzie miał możliwości uchylenia się od odprowadzenia podatku VAT do urzędu skarbowego.
Ustawa wprowadzająca możliwość płatności mechanizmem split payment nakłada na przedsiębiorców obowiązek prowadzenia, obok tradycyjnego rachunku rozliczeniowego, specjalnego rachunku VAT – i to już od 1 lipca 2018 r. Nowe wymogi będą stanowić spore wyzwanie zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorców, którzy mogą stanąć w obliczu ryzyka utraty płynności finansowej. Istotnie utrudnione będzie bowiem swobodne obracanie pieniędzmi na koncie VAT – będzie to możliwe tylko po udzieleniu zgody przez naczelnika urzędu skarbowego, który na decyzję będzie miał 60 dni.
Ponadto przedsiębiorcy z pewnością będą musieli liczyć się z dodatkowymi kosztami księgowości w związku z wprowadzeniem nowego rozwiązania. Systemy księgowe w firmach będą bowiem wymagały aktualizacji umożliwiającej korzystanie z możliwości płatności w sposób podzielony.
Koszty poniosą także instytucje finansowe – banki będą bowiem zobligowane do bezpłatnego prowadzenia rachunków VAT.
Dla nabywców natomiast mechanizm ten będzie stanowił dodatkowe zabezpieczenie: jeżeli w toku kontroli urząd skarbowy wykryje, że dostawca działał nieuczciwie, wówczas nabywca, który dokonał zapłaty za pośrednictwem split payment, nie zostanie pociągnięty do odpowiedzialności. Jest to korzystne dla nabywców, ponieważ kupujący nie korzystający z mechanizmu podzielonej płatności może ponieść konsekwencje związane z nabyciem towarów lub usług od nieuczciwego sprzedawcy.
Dodatkową zachętą do korzystania z nowego systemu ma być skrócony czas oczekiwania na zwrot VAT – urząd skarbowy będzie zobowiązany do dokonania zwrotu VAT podatnikowi korzystającemu ze split payment w ciągu 25 dni bez możliwości przedłużenia.
Split payment jako model obowiązkowy?
Zdaniem Ministerstwa Finansów jest jeszcze za wcześnie, by mówić o wprowadzeniu split payment jako modelu obowiązkowego. Nie wyklucza się jednak takiej możliwości, jeżeli mechanizm podzielonej płatności okaże się skuteczny.
Jak na razie split payment będzie zatem modelem opcjonalnym, a o jego zastosowaniu (bądź nie) będzie decydował – w odniesieniu do każdej transakcji – nabywca towarów i usług.
Należy podkreślić, że choć split payment będzie – przynajmniej na razie – rozwiązaniem opcjonalnym, to sprzedający nie będą mogli ograniczać nabywcom możliwości skorzystania z tego mechanizmu. Oznacza to, że jeżeli kupujący zadeklaruje chęć uregulowania należności za pomocą mechanizmu split payment, to sprzedający będzie zobowiązany mu to umożliwić, otwierając dla swojego rachunku rozliczeniowego specjalny rachunek VAT.