Skierowanie osób wykonujących zawody medyczne do pracy przy zwalczaniu epidemii

W dobie panującej epidemii koronawirusa, w sytuacji gdy rośnie liczba zarażań wśród personelu szpitali, warto przyjrzeć się regulacjom prawnym dotyczącym możliwości skierowania osób wykonujących zawody medyczne do pracy przy zwalczaniu epidemii.

Taka możliwość przewidziana została w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, gdzie wskazano między innymi grupy osób, które takiemu skierowaniu mogą podlegać. Do pewnych zmian regulacji dotyczących skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii doszło na skutek wejścia w życie pakietu ustaw w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej 1.0. Poniżej przedstawiamy aktualne regulacje w tym zakresie.

Zgodnie z art. 47 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii mogą zostać:

• pracownicy podmiotów leczniczych,
• osoby wykonujące zawody medyczne,
• osoby, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych,
• a także inne osoby, jeżeli ich skierowanie jest uzasadnione aktualnymi potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii.

Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii następuje w drodze decyzji wydanej przez wojewodę właściwego na terenie województwa. W sytuacji, w której praca ma być wykonywana na obszarze innego województwa niż miejsce zamieszkania osoby skierowanej, taką decyzję wydaje minister właściwy do spraw zdrowia.

Decyzje w zakresie skierowania do pracy mogą być przekazywane w każdy możliwy sposób zapewniający dotarcie do adresata, w tym również ustnie. Decyzje nie wymagają uzasadnienia. Jeżeli zostały przekazane w sposób inny niż na piśmie, są następnie doręczane na piśmie po ustaniu przyczyn uniemożliwiających doręczenie w ten sposób.

Od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zdrowia, jednakże należy pamiętać, iż wniesienie takiego środka odwoławczego nie wstrzymuje wykonania decyzji.

Pewne grupy osób nie podlegają jednak skierowaniu z uwagi na ryzyko zakażenia. Według obowiązujących przepisów są to:

• osoby, które nie ukończyły 18 lat bądź ukończyły 60 lat,
• kobiety w ciąży,
• osoby samotnie wychowujące dziecko w wieku do 18 lat,
• osoby wychowujące dziecko w wieku do 14 lat,
• osoby wychowujące dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego,
• osoby, u których orzeczono częściową lub całkowitą niezdolność do pracy,
• inwalidzi i osoby z orzeczonymi chorobami przewlekłymi,
• wskazane osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe oraz posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej.

Co ważne, w przypadku gdy dziecko w wieku powyżej 14 lat jest wychowywane przez dwoje osób, którym przysługuje władza rodzicielska, do pracy przy zwalczaniu epidemii może zostać skierowana wyłącznie jedna z nich.

Decyzja o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii stwarza obowiązek pracy przez okres do 3 miesięcy w podmiocie leczniczym lub w innej jednostce wskazanych w decyzji.

Osobie skierowanej do takiej pracy dotychczasowy pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu bezpłatnego na czas określony w decyzji. Jednakże okres urlopu bezpłatnego zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u tego pracodawcy.

Przez czas trwania obowiązku pracy przy zwalczaniu epidemii, z osobą skierowaną do takiej pracy nie może być rozwiązany dotychczasowy stosunek pracy ani nie może być dokonane wypowiedzenie umowy o pracę, chyba że istnieje podstawa do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika albo w przypadku zmiany lub uchylenia decyzji o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii.

Z kolei podmiot leczniczy lub inna jednostka organizacyjna, do której skierowany został pracownik służby zdrowia, nawiązuje z taką osobą stosunek pracy na czas wykonywania określonej pracy, na okres nie dłuższy niż wskazany w decyzji.

Osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii przysługuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości nie niższej niż 150% przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie wskazanym w tej decyzji lub w innym podobnym zakładzie (jeżeli we wskazanym nie ma takiego stanowiska). Co ważne, wynagrodzenie nie może być niższe niż wynagrodzenie, które osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym wydana została decyzja o skierowaniu jej do pracy przy zwalczaniu epidemii.

Ponadto takiej osobie przysługuje zwrot kosztów:

• przejazdu,
• zakwaterowania
• i wyżywania,

z zastrzeżeniem, iż zwrot kosztów z tytułu zakwaterowania lub wyżywienia nie przysługuje w przypadku zapewnienia w miejscu wykonywania pracy bezpłatnego zakwaterowania lub wyżywienia.

Zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, każdy kto nie wykonuje decyzji o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5.000 do 30.000 zł. Karę taką wymierza wojewoda albo minister właściwy do spraw zdrowia. Co ważne, decyzja o wymierzeniu kary pieniężnej, choć przysługuje od niej odwołanie, podlega natychmiastowemu wykonaniu z dniem jej doręczenia. Jednocześnie w przypadku ponownego popełnienia tego samego czynu, kara pieniężna podlega zwiększeniu o 25% w stosunku do kwoty wcześniej wymierzonej.

aplikant radcowski
Martyna Jędroszyk