Nowa ustawa o komornikach – zmiany w prowadzeniu egzekucji

Obowiązek wręczenia dłużnikowi formularza skargi na czynności komornika przy pierwszej czynności egzekucyjnej, nagrywanie czynności komorniczych wykonywanych poza kancelarią komorniczą, zwiększenie nadzoru i kontroli nad działalnością komorników. Te i wiele innych zmian wprowadza nowa ustawa o komornikach, która została już podpisana przez Prezydenta.

5 kwietnia 2018 roku Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o komornikach, która wraz z uzupełniającą ją ustawą o kosztach komorniczych wejdzie w życie 1 stycznia 2019 roku. Ustawa przewiduje szereg rewolucyjnych zmian, które mają na celu reformę działalności komorników i poprawienie sytuacji uczestników postępowania egzekucyjnego. Podpisana ustawa jest całkowicie nowym aktem, który zastąpi aktualnie obowiązującą ustawę o z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji.

Obowiązek wręczenia dłużnikowi formularza skargi

Na bazie dotychczasowej regulacji prawnej dłużnik, chcąc zgłosić nieprawidłowości w działaniu organu egzekucyjnego, musiał złożyć skargę na czynności komornika o dość skomplikowanym charakterze. Niefortunność takiego rozwiązania podkreśla fakt, iż – jak wskazuje się w uzasadnieniu podpisanej przez Prezydenta ustawy – 80% skarg nie mogło uzyskać dalszego biegu ze względu na braki formalne. Tym problemom zapobiec ma wprowadzony nową ustawą o komornikach obowiązek wręczenia dłużnikowi przy pierwszej czynności egzekucyjnej sporządzonego w sposób czytelny formularza skargi, wraz z informacją o przysługujących dłużnikowi prawach.

Obowiązek nagrywania czynności terenowych

Komornik prowadzący czynności egzekucyjne w terenie mocą nowej ustawy zobowiązany będzie do nagrywania dokonywanych przez siebie czynności w sposób umożliwiający odtworzenie zarejestrowanego obrazu i dźwięku. Rozwiązanie to, wraz z utrzymanym obowiązkiem sporządzenia pisemnego protokołu z dokonanej czynności, wpłynąć ma na zagwarantowanie poprawności, ale przede wszystkim rzetelności dokonywanych czynności. W sposób istotny ułatwi to również weryfikację zasadności ewentualnej skargi na czynności komornika. Gwarancję poszanowania praw dłużnika ma również stanowić obowiązek każdorazowego wezwania policji w przypadku podejmowania czynności egzekucyjnych polegających na otwarciu i przeszukaniu mieszkania dłużnika.

Zwiększenie zakresu kontroli nad działalnością komorników

Mocą nowej ustawy istotnie zostały rozszerzone uprawnienia kontrolne i nadzorcze przysługujące Ministrowi Sprawiedliwości względem działalności komorników. Otóż Minister Sprawiedliwości, w wypadku rażącego lub uporczywego naruszenia prawa przez komornika, będzie miał możliwość zawieszenia komornika w czynnościach, a nawet odwołania go z urzędu. Jak wskazuje się w uzasadnieniu analizowanej ustawy, „omawiana regulacja ma na celu pełniejsze i efektywniejsze sprawowanie przez niego [Ministra Sprawiedliwości – przyp.] nadzoru zwierzchniego nad komornikami i związanego z tym obowiązku niezwłocznego reagowania na wszelkie sytuacje poważnego naruszenia praworządności lub mogące stwarzać ryzyko dalszych naruszeń prawa”.

Analiza treści nowej ustawy o komornikach oraz jej uzasadnienia wskazuje, iż intencją ustawodawcy było wzmocnienie ochrony praw przysługujących uczestnikom postępowania egzekucyjnego, w tym w szczególności dłużnikowi, a także zagwarantowanie najwyższej jakości i rzetelności działań podejmowanych przez komorników poprzez zwiększenie uprawnień nadzorczych i kontrolnych Ministra Sprawiedliwości. W uzasadnieniu wskazuje się, iż nowe przepisy wprowadzają przejrzyste reguły działalności komorniczej, ale ich głównym celem jest przywrócenie zaufania do zawodu komornika sądowego – jako funkcjonariusza publicznego, a nie swego rodzaju przedsiębiorcę nastawionego na zysk.